مفهوم ویژن زیرو و تاریخچه شکل گیری آن از سال 1997

ویژن زیرو چیست؟

ویژن زیرو (Vision Zero) یک استراتژی برای بهبود ایمنی جاده‌ای است که در پارلمان کشور سوئد برای اولین بار در سال 1997 مطرح شد و سپس به دیگر کشورها نیز گسترش یافته است. این استراتژی به اهداف مشخصی تمرکز دارد که برآورده کردن آنها منجر به کاهش حوادث و مرگ و میر در جاده‌ها می‌شود. به بیان دیگر به سه رکن اساسی، “Zero Accidents، Zero Fatalities and Zero Injuries” به معنای سوانح کمتر، تلفات کمتر و جراحات کمتر اشاره دارد.

ایده اصلی ویژن زیرو این است که هیچ نفری در نتیجه حوادث جاده‌ای آسیب نبیند یا جان خود را از دست ندهد. برای دستیابی به این هدف، اقداماتی از جمله بهبود زیرساخت‌های جاده‌ای، استفاده از فناوری‌های جدید برای کنترل سرعت و محدود کردن دسترسی به مناطق خاص، آموزش رانندگان، ترغیب به استفاده از تجهیزات ایمنی مانند کمربند ایمنی و کلاه ایمنی و تعیین استانداردهای ایمنی برای خودروها و تجهیزات مختلف اتخاذ می‌شود.

به کمک همکاری با انواع نهادها و ارگان‌ها، ویژن زیرو به دنبال تحقق و ایجاد یک محیط جاده‌ای ایمن و کاهش حادثه‌ های جاده‌ای حرکت کرد. 3 دایره رنگی قرمز، آبی و سبز Zero در نماد آن معادل “Safety” ، “Health” ، “Wellbeing” به معنای “آسایش”، “سلامت” ،”ایمنی” می باشد.

در تصویر بالا، کاهش چشمگیر تلفات جاده ای را می توان ملاحظه کرد. در این بازه زمانی، رقم مرگ و میر ناشی از تصادفات جاده ای، به کمتر از نصف تقلیل پیدا کرد.

در سال 1998، “Road 2+1” به معنای “جاده 2+1” که یک نوع از طرح بزرگراهی است، مطرح گردید که از دو باند در یک جهت و یک باند در جهت مخالف تشکیل شده است که باند میانی بین دو جهت در طی مسیر جابجا میگردد و با یک جداکننده فیزیکی میانی که دو جهت تردد خودروها را از هم مجزا می‌کند همراه است. این طراحی با هدف بهبود ایمنی از طریق کاهش خطر برخورد سر به سر وسایط نقلیه استفاده می‌شود.

موانع میانی طبق آمار، حدود 65 جان انسان را هر ساله نجات می‌دهد. نصب جداکننده میانی بر روی جاده‌های 2+1 در پیشگیری از حوادث مرگبار موثر بوده است. موانع میانی به عنوان یک مانع فیزیکی بین خطوط مخالف ترافیک عمل می‌کنند و احتمال ورود وسایل نقلیه به خطوط ترافیکی مخالف را که ممکن است منجر به حوادث شدید شود، کاهش می‌دهند.

این تعداد آمار کاهش تلفات، نشان می‌دهد که این تدابیر ایمنی چه تأثیر مهمی در پیشگیری از حوادث جاده‌ ای و نجات جان انسان ها می‌توانند داشته باشند.

در سال 2005 لزوم استفاده از کلاه ایمنی برای کودکان در زمان استفاده از دوچرخه به عنوان قانون در نظر گرفته شد.

در سال 2007 استفاده از دوربین‌های جاده ای در چارچوب ویژن زیرو با هدف بهبود ایمنی جاده‌ای در راستای طرح ویژن زیرو صورت گرفت. این دوربین‌ها به عنوان یکی از ابزارهای اصلی برای نظارت بر رفتار رانندگان و اجرای قوانین رانندگی مورد استفاده قرار گرفتند. با ترکیب دوربین‌های ترافیک با سیستم‌های پیشرفته تشخیص تخلفات مانند سرعت غیر مجاز، عبور از چراغ قرمز و استفاده نادرست از خطوط جاده ای متناسب با سرعت مجاز، می‌توانست بهبودی چشمگیر در ایمنی جاده‌ای داشته باشد.

اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد که نصب دوربین‌های ترافیک باعث نجات سالیانه ۲۰ نفر می‌شود.

در سال 2008، پیاده‌سازی مدیریت بر اساس اهداف و شاخص‌های عملکردی که بر عواملی مانند حداکثر سرعت، هوشیاری، استفاده از کمربند ایمنی، استفاده از کلاه، ایمنی خودروها، ایمنی جاده‌ها، مسیرهای ایمن برای دوچرخه‌سواران، موتورسواران و عابران پیاده تمرکز دارد، شکل گرفت.

درسال 2013، رتبه‌بندی ایمنی برای جاده‌های اصلی انجام گردید.

در سال 2018، معرفی فناوری Geofencing برای محدود کردن سرعت و دسترسی به مناطق خاص اجرایی شد.

دسترسی به مناطق خاص بهاین مطلب اشاره دارد که برخی مناطق یا محدوده‌ های جغرافیایی معینی برای رانندگی یا حرکت خودروها تعیین شده است. این مناطق ممکن است به دلایل ایمنی یا محیطی محدودیت‌هایی داشته باشند. به عنوان مثال، ممکن است مناطق مسکونی، محل‌هایی با تراکم بالای پیاده‌روی، مناطق حفاظت شده یا مناطق با محدودیت‌های زمانی (مانند مناطق مخصوص ساعات شبانه) به عنوان مناطق خاص معین شوند. با استفاده از فناوری‌هایی مانند geofencing، تعیین محدوده‌های جغرافیایی و محدودیت‌های دسترسی به این مناطق امکان‌پذیر می‌شود.

این ابزارها می‌توانند محدودیت‌هایی را بر روی سرعت، نوع ورود خودروها یا سایر موارد مرتبط با حفظ ایمنی در این مناطق اعمال کنند. این اقدامات به منظور کاهش حوادث جاده‌ای و افزایش ایمنی در مناطق خاص و جهت تحقق اهداف ویژن زیرو مشخص می‌شوند.

در سال 2019، خریداران بزرگ حمل و نقل، به خرید وسایط نقلیه با آلایندگی کم، سرعت‌های ایمن و مطابق با محیط زیست، در راستای طرح ویژن زیرو تشویق گردیدند.

در سال 2020، سومین کنفرانس بین‌المللی ایمنی جاده ها در استکهلم برگزار شد.

در سال 2022، آزمایش‌های ایمنی مصرف‌کنندگان وسایط نقلیه، بر روی کامیون‌های سنگین توسط Euro NCAP و شاخص ایمنی جاده FIA یک روش برای ارزیابی اثرات ایمنی جاده‌ای کارخانجات تولید کننده مطرح گردید.

سوئد برای سال 2030 مطابق با طرح ویژن زیرو، ماکزیمم تلفات جاده ای 130 نفر رو مشخص کرده است.

حال می خواهیم با این چشم انداز به بررسی صنعت ساخت و ساز که یکی از صنایع بزرگ و اساسی در هر جامعه است و به عنوان موتور اصلی توسعه و پیشرفت شناخته می‌شود، بپردازیم. ناگزیر، همراه با این توسعه در صنعت ساختمان، مسائلی مانند حوادث و آسیب‌های جسمانی ناشی از این صنعت نیز افزایش می‌یابد. به منظور بهبود ایمنی و کاهش حوادث در صنعت ساخت و ساز، رویکرد جدید ویژن زیرو در این صنعت نیز مطرح شده است که هدف آن کاهش و به حداقل رساندن حوادث و جلوگیری از هرگونه صدمه جسمانی در کارگاه های ساختمانی است.

حوادث در صنعت ساخت و ساز علاوه بر اثرات انسانی و اجتماعی، هزینه‌های اقتصادی نیز دارند. این حوادث می‌توانند منجر به تأخیر در پروژه‌ها، افزایش هزینه‌ها، خسارت به سازمان‌ها شوند. بنابراین، کاهش حوادث در صنعت ساخت و ساز به منظور بهبود بهره‌وری و افزایش ایمنی و سلامت کارگران از اهمیت بسزایی برخوردار است.

راهکارهای کاهش حوادث در صنعت ساخت و ساز با چشم انداز ویژن زیرو:

1. آموزش و آگاهی‌ بخشی: ارائه آموزش‌های مناسب و افزایش آگاهی کارگران و مدیران در خصوص مسائل ایمنی و سلامت حیاتی است.
2. استفاده از تکنولوژی: استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته مانند سیستم‌های ایمنی هوشمند و تجهیزات مدرن کاهش حوادث را امکان‌پذیر می‌سازد.
3. مدیریت ریسک: شناسایی و ارزیابی ریسک‌های مختلف در محیط ساخت و ساز و اتخاذ تدابیر پیشگیرانه برای کاهش آن‌ها.
4. ارتقاء فرهنگ سلامت و ایمنی: ترویج فرهنگ سلامت و ایمنی در سازمان‌ها و تشویق به رفتارهای ایمن و پیشگیرانه.